دبریدمان چیست ؟
- 1401/9/1
- پزشکی
دبریدمان چیست ؟
دبریدمان در واقع عمل و فرایندی است که طی آن بافت های مرده و آلوده را از بستر زخم جدا و حذف میکنیم و با این کار روند بهبود زخم را تسریع میبخشیم
انواع دبریدمان :
. دبریدمان سرجیکال (surgical)
. دبریدمان اتولایتیک (autolytic)
. دبریدمان آنزیماتیک (enzymatic)
. دبریدمان مکانیکال (mechanical)
.دبریدمان بیولوژیک (biological
. بریدمان هیدروسرجری (Hydrosurgery)
. دبریدمان اولتراسونیک (Ultrasonic)
سرجیکال (surgical):
.مستقیم ترین و سریع ترین شکل دبریدمان است که با استفاده از تیغ جراحی یا پنس و قیچی انجام میشود که نیازمند مهارت بالا و دقت زیاد است چرا که احتمال صدمه به بافت سالم و خونریزی وسیع وجود دارد.
مواردی که قبل استفاده از این روش باید آنها را ارزیابی کرد:
1) علت نکروز شدن بافت و میزان وسعت آن(در PAD منع منصرف دارد)
2) بررسی عروق بافت و میزان خونرسانی به ناحیه
3) در صورت نامشخص بودن بافت ، نمونه گیری انجام شود.(در زخم های سرطانی احتمال افزایش وسعت زخم وجود دارد)
4) شناسایی داروهای مورد استفاده بیمار(بیمارانی که ضد انعقاد مصرف دارند با احتیاط کامل انجام شود)
5) اقدامات لازم برای عوارض احتمالی ، کنترل خونریزی و درد پیش بینی و برنامه ریزی شود.
اتولایتیک (autolytic)
این روش با استفاده از تامین رطوبت در محیط زخم انجاممیشود که قسمتی از آن به وسیله بدن که با استفاده از التهاب و ترشحات در ناحیه زخم و قسمتی به وسیله پانسمان ها مناسب ، که بافت های مرده زخم را مرطوب و نرم و قابل جداسازی میکند که در واقع دبریدمان اتولایتیک انجام میدهد.
که میتوان این کار را با استفاده از پانسمان هیدروژل که بر پایه آب هستند انجام داد
آنزیماتیک (enzymatic)
این نوع دبریدمان از طریق لیز و تخرب کردن بافت های مرده به واسطه آنزیم های لیز کننده بافت مانند کلاژناز یا فیبرینولازین انجام میشود که قسمتی از آن هم توسط بدن به طور طبیعی در فاز التهابی زخم انجام میشود
مکانیکال (mechanical)
معمولا به ۳ روش انجام میشود
1) wet to dry gauze :
گاز خیس را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بر روی زخم میگذاریم تا به زخم بچسبد ، بعد از خشک شدن گاز ، گاز را از روی زخم برمیداریم تا بافت نکروز شده جدا شود.
2) scrubbing :
با استفاده از پد های دبریدمان مونوفیلامنت( دبرید سافت)که به آرامی بر روی سطح زخم کشیده میشود که با ایجاد کمترین درد ممکن، باعث حذف اسلاف و بافت مرده را از سطح زخم می شود
3) whirlpool :
با ایجاد یک حوضچه آب که به وسیله چرخش آب ایجاد شده و ضربه زدن ها مداوم فشار آب به زخم باعث دبریدمان مکانیکی میشود این روش بدون آسیب به بافت سالم انجام میشود
بیولوژیک (biological)
دبریدمان بیولوژیک یا ماگوت تراپی روشی است که با استفاده از نوعی لارو مگس خاص (تخم 4 تا 7 روزه مگس را لارو میگویند.) دبریدمان انجام میشود.
لاروها با خوردن بافت ها مرده از زخم به عنوان تغذیه خود استفاده میکند و با ترشح آنزیم پروتئولیتیک ونوعی آنتی بیوتیک به نام الانتوئین عفونت زخم را در موضع کنترل میکند ، همچنین تحرک لارو بر سطح بافت باعث افزایش خونرسانی بافت و تسریع در بهبود زخم میشود و با ترشح امونیاک اسیدیته زخم را کاهش و محیط را قلیایی میکند که این امر از کلونیزه شدن باکتری در محیط زخم جلوگیری میکند
کنتراندیکاسیون :
-بیمارانی که از داروهای ضد انعقاد ها استفاده میکنند
- زخم هایی سینوسی که عمق زخم مشخص نيست
-افراد انتوموفوبیا (ترس از حشره)
هیدروسرجری (Hydrosurgery)
یه وسیله دستگاه واتر جت انجام میشود بدین صورت که با استفاده از ایجاد فشار بالای آب یا سالین بافت را شسته و بافت مرده را خارج میکند .
اولتراسونیک (Ultrasonic)
روشی انتخابی است که در آن امواج اولتراسونیک را مستقیما و یا در محیط آبی به زخم ارسال میکنند و باعث دبریدمان زخم و کاهش درد و تحریک زخم میشود.
در بیماران مبتلا به زخم های عروقی و زخم های خونریزی دهنده، بدخیمی ها و بافت هایی که قبلا با پرتو، اشعه ایکس عمیق یا پرتودهی درمان شده اند، کنتراندیکاسیون دارد.